Νεώτερες θεραπείες σακχαρώδη διαβήτη με την χρήση μεταμόσχευσης νησιδίων, βλαστοκυττάρων. γονιδιακές θεραπείες, ανοσιακές τροποποιήσεις και αντιαποπτωτικές παρεμβάσεις.
Έργο ανασκόπησης (review) επί των νεώτερων δεδομένων των ερευνών, το οποίο αναφέρεται σε 701 άρθρα, το σύνολο των οποίων βρίσκεται σε 103 τίτλους έγκριτων επιστημονικών περιοδικών.
Νέες ευφυείς και πρωτοποριακές ιδέες ξεδιπλώνουν συμπεράσματα, θεμελιώνοντας καινούργιους τομείς στην έρευνα του σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και άλλων νόσων, με τις τελευταίες μελέτες επί της μεταμόσχευσης των νησιδίων του παγκρέατος, τον επαναπρογραμματισμό και την μεταμόσχευση των βλαστοκυττάρων, τις γονιδιακές και τις αναγεννητικές θεραπείες, τις ανοσιακές τροποποιήσεις και τις παρεμβάσεις στην απόπτωση των κυττάρων.
Έκδοση 2011
Σελίδες 270, Τιμή 50 euro
Ε-mail : Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Διεύθυνση: Ναρκίσων 2, Τ.Κ. 14121 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ
« …..Ο συνοπτικός αυτός τόμος αποτελεί μια αξιόλογη ανασκοπική προσέγγιση νε εξαιρετική μεθοδολογική ανάπτυξη στο χώρο των νεώτερων εφαρμοσμένων ερευνών που αφορούν τη θεραπεία πολλών νόσων αλλά με κύρια εστία τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Η συγγραφή μιας τέτοιας μονογραφίας δεν είναι απλή. Είναι προϊόν σκληρού πνευματικού μόχθου. Χαίρομαι που νέοι έλληνες επιστήμονες και μάλιστα από τον χώρο της ενδοκρινολογίας στρέφουν την προσοχή τους και την ενέργειά τους σε τέτοια εποικοδομητικά έργα».
Γεώργιος Π. Χρούσος
Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Περίληψη
Νέες ανακαλύψεις του μικρόκοσμου της ζωής ήλθαν στο φώς την τελευταία δεκαετία από τους ερευνητές. Ξεκίνησαν από ιδιοφυείς ιδέες, οι οποίες επαναπροσανατόλισαν την γνώση και τις έρευνες σε νέα πεδία. Οι έρευνες αυτές εισχώρησαν στον κόσμο των βασικών υλών της ιατρικής. Αναδύθηκαν με αυτόν τον τρόπο τα προϋπάρχοντα, καθώς και τα νέα δεδομένα, τα οποία ανακάλυψαν επιστήμες και ειδικότητες όπως η βιολογία, η βιο-μηχανική, η ανοσολογία, η γενετική και η βιοχημεία, αναλύοντας την μοριακή δομή των νέων σηματοδοτούμενων μονοπατιών του κυττάρου, των υποδοχιακών διεγέρσεων και των εξωκυττάριων μηνυμάτων.
Από αυτούς τους νέους τομείς έρευνας και μελέτης, τα τελευταία χρόνια, προέκυψε ένας καταρράκτης εργασιών και νέων δεδομένων τόσων πολλών έως σήμερα, ώστε να παραμένει περίπλοκη η παρακολούθηση των εξελίξεων και δαιδαλώδης η καταγραφή τους.
Η μεθοδολογία των ερευνών ήταν τέτοια ώστε με ταχύτατους ρυθμούς οι μελετητές άλλαζαν τους στόχους των ερευνών τους με την επαναδιατύπωση νέων πιο ευφυών προτάσεων για την βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων των προηγούμενων ερευνών τους.
Αρχικά, πριν το 2000, η βασική σκέψη συνοψιζόταν στη μεταμόσχευση του ολικού παγκρέατος ή στην καλύτερη περίπτωση πριμοδοτούνταν οι μελέτες των περισσότερο προχωρημένων ερευνητών, υπό το φώς των νέων λογισμικών, για την κατασκευή τεχνητού παγκρέατος.
Σταθμός στην έρευνα απετέλεσε το 2001 η μεταμόσχευση των νησιδίων του παγκρέατος, με την επιτυχή εφαρμογή του πρωτοκόλλου του Edmonton. Οι καιροί είχαν ωριμάσει για αυτή την κατάκτηση, με την ανακάλυψη μιας νεώτερης γενιάς ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, για την αποφυγή της απόρριψης των αλλομεταμοσχευμένων νησιδίων. Δυστυχώς όμως, η επάρκεια των διατιθέμενων προς μεταμόσχευση νησιδίων, δεν θα μπορούσε ποτέ να καλύψει τις ανάγκες μιας τόσο συχνής νόσου όπως ο σακχαρώδης διαβήτης. Για το λόγο αυτό, αφού επανακαθορίστηκαν οι ανάγκες, τέθηκαν και δουλεύτηκαν ιδέες πρωτοποριακές όπως η ξενομεταμόσχευση νησιδίων ή ο μικροεγκλωβισμός τους σε τεχνητές κάψουλες.
Παράλληλα με αυτές τις έρευνες, ερευνητές όπως ο J. Thomson, ήδη από το 1998, είχαν θέσει νέες ιδέες σχετικά με την πολυδυναμικότητα των εμβρυϊκών κυττάρων. Για την χρησιμοποίηση των αρχέγονων εμβρυϊκών κυττάρων, τα οποία προέρχονται από εξωσωματική γονιμοποίηση, έπρεπε να ανακαλυφθεί ένα άλλο μυστικό. Ο τρόπος που τα αρχέγονα εμβρυϊκά κύτταρα διαφοροποιούνται προς ώριμα κύτταρα ιστών, καθώς και η εφαρμογή αυτού του τρόπου, με στοχευμένο προγραμματισμό, για την δημιουργία β-κυττάρων.
Εναλλακτική λύση στα προαναφερόμενα, απετέλεσε η ιδέα της ύπαρξης ενήλικων πολυδύναμων αρχέγονων κυττάρων, στο ενήλικο σώμα. Με αυτόν τον τρόπο, θεμελιώθηκε η έρευνα στην αναγεννητική θεραπεία πολλών νόσων, όπως και του διαβήτη. Πρώτον, κερδιζόταν μια αστείρευτη δεξαμενή διατιθέμενων προς μεταμόσχευση κυττάρων και δεύτερον, οι μεταμοσχεύσεις μετατρέπονταν σε αυτόλογες, αντικαθιστώντας τις ετερόλογες μεταμοσχεύσεις.
Για να πραγματοποιηθούν οι μεταμοσχεύσεις αρχέγονων εμβρυϊκών κυττάρων ή και ενήλικων κυττάρων, το αρχικά αναγκαίο ήταν να μελετηθεί η οργανογένεση, η ωρίμανση και η διαφοροποίηση του παγκρέατος, ήτοι συγκεκριμένων σηματοδοτήσεων, καθώς και η μελέτη των μεταγραφικών παραγόντων διέγερσης. Σε αυτούς τους τομείς, μια πληθώρα ερευνών κατακλύζει την βιβλιογραφία, με αποτέλεσμα την ανακάλυψη και εφαρμογή πολλών πρωτοκόλλων τα οποία προοδευτικά βαίνουν βελτιούμενα στην αποτελεσματικότητά τους έως σήμερα.
Ιδιαίτερης μνείας χρήζει η εφαρμογή πρωτοκόλλων για τους ίδιους σκοπούς, με την χρήση δεξαμενών κυττάρων που μπορούν να επανα-προγραμματιστούν και προέρχονται από τον μυελό των οστών ή το ομφαλιοπλακουντιακό αίμα.
Παράλληλες έρευνες σε διαφορετικές βάσεις αναπτύχθηκαν και σχετίζονται με την μεταφορά γενετικού υλικού μέσω ιών, σε ήδη διαφοροποιημένα – ώριμα κύτταρα, άλλου ιστού. Τα κύτταρα αυτά μετά την πραγματοποίηση της μεταφοράς του νέου εμβόλιμου γενετικού υλικού, μπορούν να αντικαταστήσουν τα προηγούμενα ασθενή κύτταρα. Οι έρευνες σε αυτό το πεδίο θεμελίωσαν το κεφάλαιο των γονιδιακών θεραπειών, κυρίως μετά την χαρτογράφηση του γονιδιώματος του ανθρώπου.
Παρά όμως τις έρευνες οι οποίες απέδωσαν αξιόλογα και εφαρμοστέα σε ανθρώπους αποτελέσματα, για την θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, απέμενε κάτι, ακόμα αξιόλογο, το οποίο ζητούσε επίλυση. Ήταν αναγκαίες ανοσιακές τροποποιήσεις για την θεραπεία του διαβήτη, αφού παρά την αντικατάσταση- στην καλύτερη περίπτωση – των νοσούντων β-κυττάρων, δεν είχαν αποσυρθεί οι λόγοι της ανοσιακής επίθεσης έναντι των β-κυττάρων. Οι νεώτερες ανακαλύψεις σε αυτόν τον τομέα απέδωσαν με την εφαρμογή των μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι συγκεκριμένων υποδοχέων των Τ-λεμφοκυττάρων. Πολλές μελέτες έχουν ξεσκεπάσει τα μυστικά της κυτταρο-διαμεσολαβούμενης, δια των Τ-λεμφοκυττάρων, ανοσιακής επίθεσης έναντι των β-κυττάρων και σε πάρα πολλά στάδια αυτής της εξέλιξης έχουν ανακαλυφθεί τρόποι θεραπευτικής παρέμβασης με αναστολή ή άλλοτε διέγερση του σήματος.
Πρόκληση αποτελεί η ανακάλυψη μιας νέας γενιάς μονοκλωνικών αντισωμάτων, όπως και η μελέτη διαφόρων γεγονότων τα οποία θα επανακαθορίσουν τις έρευνες. Τέτοια γεγονότα είναι η διαφοροποίηση-ωρίμανση των Τ-λεμφοκυττάρων, το φαινόμενο της self-αναγνώρισης, η ανοσιακή ανέργεια και το κεφάλαιο της ανοσιακής ανοχής.
Αυτονόητα, η έρευνα προσανατολίστηκε και στον μηχανισμό ελέγχου του προδιαγεγραμμένου κυτταρικού θανάτου. Η προσπάθεια ακολούθησε την κατανόηση της τελεολογίας της απόπτωσης και συνεχίστηκε με την έρευνα των σηματοδοτούμενων μονοπατιών που την συγκροτούν όπως τα αποπτωτικά και τα αντι-αποπτωτικά γονίδια για θεραπευτική χρήση.
Το παρόν σύγγραμμα αποτελεί μια αξιόλογη ανασκοπική προσέγγιση με θαυμαστή μεθοδολογική ανάπτυξη στο χώρο των νεώτερων εφαρμοσμένων ερευνών για την θεραπεία πολλών νόσων αλλά και του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1.