ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΑΝΟΣΙΑΚΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ
Η Απόπτωση
Από καιρό οι επιστήμονες προσπαθούσαν να κατανοήσουν τα πρώιμα φαινόμενα τα οποία αφορούσαν στην καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος. Ήταν γνωστό ότι συνέβαιναν δύο διαφορετικοί τύποι «κυτταρικού θανάτου», τουλάχιστον στα κύτταρα των θηλαστικών. Η νέκρωση και η απόπτωση.
Η απόπτωση, ως προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος, είναι ένας οργανωμένος τρόπος με τον οποίο τα κύτταρα θνήσκουν, χωρίς να διαχέουν το περιεχόμενό τους και δίχως να προκαλούν φλεγμονώδη ανοσοαντίδραση. Απλούστατα, «καταπίνονται» από άλλα κύτταρα, τα οποία ενεργούν ως συλλέκτες των αποβλήτων. Αντιθέτως η νέκρωση, αποτελεί περισσότερο «ακάθαρτη» διαδικασία, η οποία ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα και προκαλεί τοπική φλεγμονή.
H απόπτωση είναι μια γενετικά καθορισμένη ενεργός διαδικασία, με σημαντικότατη βιολογική σημασία, η οποία ανταγωνίζεται την μιτωτική διαδικασία. Κατά τη διάρκεια της μορφογένεσης των θηλαστικών, και το σχηματισμό των οργάνων, απομακρύνονται τα κύτταρα τα οποία είναι ανοσολογικά αντιδρώντα, όπως τα μολυσμένα ή τα γενετικώς αλλοιωμένα.
Αντίθετα, η νέκρωση είναι μια παθητική διαδικασία η οποία έχει σαν αποτέλεσμα, την προοδευτική διάλυση των κυττάρων. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά από μη αναστρέψιμη βλάβη, η οποία μπορεί να οφείλεται σε περιβαλλοντικές αλλαγές, όπως η ισχαιμία, οι ακραίες θερμοκρασίες και τα τραύματα.
Τελικά, η απόπτωση αποτελεί ένα ενδογενές πρόγραμμα κυτταρικής αυτοκτονίας, απαραίτητο για την απόρριψη των ανεπιθύμητων κυττάρων, με συνέπεια τη διατήρηση της ομοιοστασίας των ιστών. Πλήθος γονιδίων συμμετέχουν σε αυτή και διαφοροποιούνται σε γονίδια τα οποία προάγουν την απόπτωση (p53, c-myc, E2F, Bax, Bad, Bak, Bcl-Xs), και σε αυτά που την αναστέλλουν (Bcl-2, Bcl-XL, Bcl-w, MCL-1, A-1, crmA, p35).
Αντιπροσωπευτικά πειράματα για την απόπτωση έχουν πραγματοποιηθεί επί ενός είδους σκώληκα του Caenorhabditis elegans (C.elegans), ο οποίος είναι δυνατόν να αναπαραχθεί σε μεγάλες ποσότητες στο εργαστήριο. Ο σκώληκας αυτός είναι γνωστό πότε ακριβώς, πού, όπως και σε ποια κύτταρά του, συμβαίνει ο κυτταρικός αποπτωτικός θάνατος. Ο προδιαγεγραμμένος αυτός θάνατος στον C. elegans, συμβαίνει μέσω της έκφρασης του γονιδίου egl-1. Άλλες σχετικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στην Drosophila, οδήγησαν στην ταυτοποίηση ενός άλλου γονιδίου που αναστέλλει την απόπτωση (γονίδιο reaper).
Έχει αναγνωρισθεί ότι οι μηχανισμοί ρύθμισης του κυτταρικού θανάτου, παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο στην καρκινογένεση, όπως και στους μηχανισμούς ελέγχου του κυτταρικού πολλαπλασιασμού. Απόπτωση παρατηρείται στα κακοήθη νεοπλάσματα, καθώς έχει παρατηρηθεί υψηλός αποπτωτικός δείκτης στους ταχέως αναπτυσσόμενους όγκους. Παρ όλα αυτά, ο βαθμός απόπτωσης επί των κακοηθών κυττάρων δεν είναι επαρκής. Οι θεραπευτικοί στόχοι του καρκίνου, προφανώς θα ευοδωθούν, όταν θα αυξηθεί ο κυτταρικός θάνατος επί των κυττάρων του όγκου και ταυτόχρονα μειωθεί η αντοχή των κακοήθων κυττάρων στις θεραπείες. Τέτοιες παρεμβάσεις, μπορούν να πραγματοποιηθούν μάλλον μέσω της γονιδιακής παρέμβασης:
1ον. με ουσίες που θα προάγουν την απόπτωση με την υπερ-έκφραση των αντίστοιχων γονιδίων ή
2ον. θα μιμούνται τη δράση τους, ή
3ον. θα δρουν ως αντισώματα πυροδοτώντας την απόπτωση, ή
4ον. θα αναστέλλουν την έκφραση των γονιδίων αναστολής της απόπτωσης.