Ο ρόλος της ρενίνης και ο άξονας ρενίνης-αγγειοτενσίνης-αλδοστερόνης
Η ρενίνη είναι ουσία η οποία εκκρίνεται από τα κοκκιώδη κύτταρα της παρασπειραματικής συσκευής και κυκλοφορούσα στο αίμα δρα πάνω σε μια πρωτείνη η οποία παράγεται από το ήπαρ -το αγγειοτενσινογόνο- ώστε να μετασχηματιστεί σε αγγειοτενσίνη Ι.
Στη συνέχεια η αγγειοτενσίνη Ι κατά την δίοδό της από τους πνεύμονες υπόκειται στην δράση του μιας άλλης ουσίας, η οποία ονομάζεται μετατρεπτικό ένζυμο (ACE). Το αποτέλεσμα είναι να μετατραπεί η αγγειοτενσίνη Ι, σε σειρά, σε αγγειοτενσίνη ΙΙ & ΙΙΙ.
Οι αγγειοτενσίνες ΙΙ & ΙΙΙ έχουν:
-
ισχυρή αγγειοσυσπαστική δράση σε όλα τα αγγεία του σώματος με αποτέλεσμα την αύξηση της αρτηριακής πιέσεως, καθώς και
-
διαθέτουν την ικανότητα της διέγερσης της αλδοστερόνης –δρώντας στον φλοιό των επινεφριδίων – με αποτέλεσμα την περαιτέρω μεγαλύτερη αύξηση της αγγειοσύσπασης των αγγείων με συνέπεια την αύξηση ακόμα περισσότερο της αρτηριακής πιέσεως.
Για την έκκριση της ρενίνης, είναι προφανές ότι καθοριστικός παράγοντας είναι η χαμηλή αρτηριακή πίεση και ειδικότερα η χαμηλή αρτηριακή πίεση στα προσαγωγά αρτηρίδια των νεφρώνων του νεφρού. Επιπρόσθετα και άλλοι παράγοντες καθορίζουν την έκκριση της ρενίνης όπως η συγκέντρωση του νατρίου στο υγρό των νεφρικών σωληναρίων και η δραστικότητα του συμπαθητικού συστήματος.
Ο σχηματισμός της αγγειοτενσίνης Ι & ΙΙ, διεγείρει την σύνθεση της αλδοστερόνης, δρώντας σε ειδικές ουσίες υποδοχείς στην μεμβράνη των υπεύθυνων κυττάρων του φλοιού των επινεφριδίων. Στην συνέχεια, εκσπά ένας καταρράκτης νέων φαινομένων με έκκριση κατεχολαμινών (αδρεναλίνη / νοραδρεναλίνη) από την μυελώδη μοίρα των επινεφριδίων και διεγείρει την έκκριση της βαζοπρεσσίνης από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου.
Επιπλέον η αλδοστερόνη προάγει την επαναρρόφηση του νατρίου από το νεφρικό σωληνάριο των νεφρώνων ενώ ταυτόχρονα η βαζοπρεσσίνη στο ίδιο πεδίο δρα επαναρροφώντας μεγάλες ποσότητες ύδατος. Αυτά έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση του όγκου του αίματος με συνέπεια την αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
Εκτός από την δράση της ρενίνης-αγγειοτενσίνης, τα ιόντα Καλίου (Κ+) στο αίμα (πλάσμα) αυξάνουν την έκκριση της αλδοστερόνης και η αλδοστερόνη με την σειρά της ελαττώνει το κάλιο του αίματος αποβάλλοντάς το από τους νεφρούς με τα ούρα.
Η ρενίνη είναι δυνατόν να υπερεκκρίνεται στην περίπτωση που έχει αναπτυχθεί όγκος ο οποίος να παράγει αυτόνομα ρενίνη. Τέτοιοι όγκοι αφορούν:
-
τους όγκους των παρασπειραματικών κυττάρων
-
τους νεφρικούς όγκους Willms και Gravitz
-
τους εξωνεφρικούς όγκους των πνευμόνων, των ωοθηκών, του παγκρέατος, τα σαρκώματα και το τεράτωμα.