Συνοπτική περιγραφή των ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ της ΑΝΟΣΙΑΚΗΣ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ των β-κυττάρων.
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης αποπτωτικών, φλεγμονωδών, περιβαλλοντικών, γενετικών και ανοσιακών παραγόντων, οι οποίοι οδηγούν -συνολικά όλοι μαζί - στην αυτοάνοση καταστροφή των β-παγκρεατικών κυττάρων. Τα άτομα με γενετική προδιάθεση ανάπτυξης διαβήτη, έχουν φυσιολογική μάζα β-κυττάρων κατά τη γέννησή τους, αφού η αυτοάνοση απώλεια των κυττάρων επέρχεται μήνες ή και έτη αργότερα. Ο ρυθμός μείωσης της ποσότητας των β-κυττάρων, ποικίλει μεταξύ των ατόμων, ενώ ο διαβήτης εμφανίζεται αφού έχει καταστρέψει το 80% της μάζας των β-κυττάρων. Μετά το αρχικό στάδιο, σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, επέρχεται η ολική καταστροφή των β-κυττάρων, οδηγώντας σε ολοκληρωτική ανεπάρκεια το πάγκρεας. Τα παγκρεατικά κύτταρα κατακλύζονται από λεμφοκύτταρα, μακροφάγους και δενδριτικά κύτταρα, διαδικασία η οποία δικαιολογεί τον όρο ινσουλίτιδα.
Μετά από πολλές μελέτες σε ανθρώπους, αλλά και σε πειραματικά μοντέλα ζώων, έχει δειχθεί ότι η αυτοάνοση διαδικασία παρ΄όλες τις μεταβολές οι οποίες αφορούν στην χυμική ανοσία (ανάπτυξη αντισωμάτων), κυριαρχείται από την κυτταρική απάντηση(ανάπτυξη της δράσης των λεμφοκυττάρων Τ) του ανοσιακού συστήματος. Στην περίπτωση ανάπτυξης αυτοάνοσων φαινομένων, έχει αποδειχθεί ότι ενώ απομονώνονται αυτo-αντισώματα, έναντι των νησιδιακών κυττάρων, παρουσιάζονται ενεργοποιημένα λεμφοκύτταρα εντός των νησιδίων. Όσον αφορά στη συστηματική κυκλοφορία, διαπιστώνεται και εκεί η ύπαρξη ενεργοποιημένων Τ-λεμφοκυττάρων τα οποία πολλαπλασιάζονται κατόπιν διεγέρσεως, ενώ απελευθερώνονται κυτταροκίνες, καθιστώντας ευαίσθητα τα β-κύτταρα σε αυτές (TNF-a, IL-1, INF-g). Το τελικό αποτέλεσμα των προαναφερόμενων αλλαγών, έχει ως συνέπεια τον κυτταρικό θάνατο των β-κυττάρων.
Η αυτοάνοση απάντηση περιλαμβάνει τα Τ-λεμφοκύτταρα, τα οποία διηθούν τα νησίδια του παγκρέατος και προκαλούν σοβαρή φλεγμονή. Στη συνέχεια και βαθμιαίως, η επιδείνωση της φλεγμονώδους αντίδρασης, καταστρέφει τα β-κύτταρα. Για μια ορισμένη περίοδο, τα εναπομείναντα β-κύτταρα, μπορούν να καλύψουν την απώλεια, εκκρίνοντας περισσότερη ινσουλίνη. Συν τω χρόνω, η καταστροφή εγκαθίσταται σε τέτοιο βαθμό, ώστε ούτε αντιρροπιστικά να είναι δυνατόν να μειωθεί η τιμή του σακχάρου αίματος. Το τελευταίο στάδιο μπορεί να εξελιχθεί ταχύτατα, στοιχείο το οποίο εξηγεί, γιατί οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο διαβήτης αναπτύσσεται αιφνιδίως. Παρ όλα αυτά, όπως έχει αποδειχθεί στην πραγματικότητα, το τελικό στάδιο επιδείνωσης της νόσου, είναι αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας διαδικασίας.
Έτσι, το τελικό αποτέλεσμα φαίνεται να σχετίζεται με την απόπτωση και την κυτταροτοξικότητα των CD8+ T-λεμφοκυττάρων, παρά με τη δράση των αντισωμάτων (ICA, anti-GAD, IAA, IA-2, ZnT8). Ο ρόλος των Τ-λεμφοκυττάρων έχει επαναξιολογηθεί. Εκτός από την κυτταροτοξικότητα των Τ λεμφοκυττάρων, σε σχετικά πρόσφατες μελέτες, έχουν περιγραφεί ότι ορισμένοι κλώνοι Τ-κυττάρων, μπορούν να συμπεριφερθούν ως ρυθμιστικοί και όχι ως καταστροφικοί, όσον αφορά στην εξέλιξη της νόσου. Σχετικές έρευνες έθεσαν τις βάσεις για νέες θεραπευτικές δοκιμασίες με τη χρήση των αντισωμάτων.
