Η παραγωγή υπέρμετρης ποσότητας κορτιζόλης από τον φλοιό των επινεφριδίων, οφείλεται σε δυο λόγους:
- στην υπέρμετρη έκκριση της φλοιοεπινεφριδιοτρόπου ορμόνης από την υπόφυση του εγκεφάλου (ACTH), την ορμόνη η οποία είναι υπεύθυνη για την διέγερση της έκκρισης της κορτιζόλης από τα επινεφρίδια, είτε
- κατευθείαν, από την υπέρμετρη έκκριση της κορτιζόλης από τα επινεφρίδια, στην περίπτωση που συναντάται μόρφωμα επί του φλοιού των επινεφριδίων, ήτοι αδένωμα το οποίον υπερπαράγει αυτόνομα κορτιζόλη.
Και στις δυο περιπτώσεις η τιμή της κορτιζόλης θα είναι αυξημένη, ενώ η τιμή της ACTH στην πρώτη περίπτωση είναι αυξημένη ενώ στην δεύτερη περίπτωση, η τιμή της ACTH είναι χαμηλή. Στην περίπτωση υπερκορτιζολαιμίας από υποφυσιακή αιτία (αδένωμα υπόφυσης το οποίον παράγει ACTH) η νόσος ονομάζεται «νόσος Cushing», ενώ στην περίπτωση που το αδένωμα συναντάται στον φλοιό των επινεφριδίων ονομάζεται «σύνδρομο Cushing».
Η νόσος Cushing συναντάται πιο συχνά, σε ποσοστό 70%, ενώ το σύνδρομο Cushing –συμπεριλαμβάνοντας και το καρκίνωμα των επινεφριδίων- σε ποσοστό 15%. Το υπόλοιπο 10% των περιπτώσεων με υπερκορτιζολαιμία οφείλεται σε έκτοπη παραγωγή ACTH (όπως στις περιπτώσεις κακοήθειας πνεύμονα αλλά και σε καλοήθεις περιπτώσεις), ενώ το 5% οφείλεται σε άλλες ετερογενείς αιτίες.
Στο σύνολό τους, όλες οι αιτίες της υπερκορτιζολαιμίας, είναι σχετικά σπάνιες. Τα νέα περιστατικά υπολογίζονται σε 1,7 ανά εκατομμύριο πληθυσμού ανά έτος, ενώ στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 17 περιστατικά ετησίως.
Η υπερκορτιζολαιμία ευθύνεται για πληθώρα συμπτωμάτων, τα οποία προέρχονται από την υπέρμετρη παρουσία της κορτιζόλης στο αίμα.
Συμπτωματολογία εκ της αυξημένης κορτιζόλης στο αίμα |
|
Ψυχιατρικές διαταραχές |
Αυξημένη ευερεθιστότητα |
| μανιοκατάθλιψη | |
| λήθαργος | |
| σε σπάνιο βαθμό παράνοια | |
| σε σπάνιο βαθμό ψύχωση | |
| Επηρεασμός της μνήμης | |
| Επηρεασμός του ύπνου | |
Παχυσαρκία |
Είναι το συνηθέστερο σύμπτωμα καθώς και το πρωιμότερο. Η πρόσληψη βάρους είναι κεντρική δηλ. στην κοιλιακή χώρα και στο πρόσωπο |
Πανσεληνοειδές προσωπείο |
Εννοεί το στρογγυλεμένο πρόσωπο |
| Βουβάλιος ύβος |
Είναι η εμφάνιση «καμπούρας βουβαλιού» στον αυχένα |
Υπέρταση και καρδιακή δυσλειτουργία |
|
Σακχαρώδης διαβήτης |
|
Δυσλειτουργία των γονάδων (όρχεων ή ωοθηκών) |
Ανωμαλία στην εμφάνιση της εμμήνου ρήσεως, απώλεια της γενετήσιας ορμής (λίμπιντο) |
Κυανέρυθρες ραβδώσεις στην περιοχή της κοιλιάς |
 |
Οστεοπόρωση |
|
Μυική αδυναμία σημαντικού βαθμού |
|
Υπερλιπιδαιμία |
|
Δασυτριχισμός |
 |
