Ο φλοιός των επινεφριδίων και οι ορμόνες του

Αδένας των επινεφριδίων και η υπέρταση, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, τα χαρακτηριστικά του φύλου και άλλα

Τα επινεφρίδια βρίσκονται στους άνω πόλους των νεφρών, στο ύψος του 11ου
θωρακικού σπονδύλου. Το βάρος τους ανέρχεται σε 8 γραμμάρια έκαστος, ενώ σε καταστάσεις stress το βάρος τους αυξάνει κατά 50% του αρχικού τους.
Οι δίδυμοι αδένες των επινεφριδίων διαχωρίζονται στον εξωτερικό φλοιό και για αυτό ονομάζεται αυτή η μοίρα «φλοιός του επινεφριδίου» (adrenal cortex) και στον εσωτερικό πυρήνα του οργάνου ο οποίος ονομάζεται «μυελώδης μοίρα του επινεφριδίου» (adrenal medulla).

ΦΛΟΙΟΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ

Ο φλοιός των επινεφριδίων αποτελεί ενδοκρινή αδένα, ο οποίος παράγει περισσότερες από σαράντα ορμόνες. Οι επινεφριδιακές ορμόνες του φλοιού ανήκουν σε μια ομάδα με το όνομα στεροειδείς ορμόνες, ενώ κάθε άτομο διαθέτει δυο επινεφρίδια.
Ο φλοιός του επινεφριδίου απαρτίζει ξεχωριστό αδένα, ενώ η μυελώδης μοίρα του ίδιου οργάνου αποτελεί έναν άλλο ξεχωριστό αδένα. Και οι δυο εκκρίνουν πληθώρα ορμονών με διαφορετικό ρόλο και τρόπο δράσης μεταξύ τους.

Στον ενήλικα, ο φλοιός ξεπερνά το 80% του συνολικού βάρους του επινεφριδίου. Αποτελείται από τρείς παράλληλες ζώνες: την σπειροειδή (zona glomerulosa), την στηλιδωτή (zona fascicolata), και την δικτυωτή ζώνη (zona reticularis).
Η πρώτη ζώνη κυττάρων παράγει -μετά από μια αλυσίδα αντιδράσεων με παραγωγή ενδιάμεσων προϊόντων - ως τελικό προ

ϊόν, την ορμόνη της αλδοστερόνης.
Η ενδιάμεση ζώνη, στηλιδωτή, παράγει ως τελικό προϊόν την ορμόνη της κορτιζόλης,  καθώς και ενδιάμεσα προϊόντα.

Τα κύτταρα της δικτυωτής ζώνης του φλοιού των επινεφριδίων παράγουν τις ορμόνες των ανδρογόνων (τεστοστερόνη/οιστρογόνα/και άλλα).

Η χοληστερόλη (ή χοληστερίνης) είναι το βασικό υλικό σύνθεσης των ορμονών του φλοιού των επινεφριδίων. Η σύνθεση της χοληστερόλης πραγματοποιείται στο ήπαρ. Κυκλοφορεί σε όλο το σώμα και περνώντας από τα επινεφρίδια αποτελεί το μοναδικό και αναγκαίο υπόστρωμα για την σύνθεση όλων των ονομαζόμενων στεροειδικών ορμονών. Η μετατροπή του βασικού και πολύπλοκου μορίου της χοληστερόλης σε οποιαδήποτε στεροειδική ορμόνη είναι σχετικά απλή. Αλλάζοντας κάποια/ες μικρές ρίζες, συνθέτονται τόσο σημαντικά και διαφορετικά μόρια του οργανισμού, αναγκαία για την ύπαρξη της ζωής .
Πρέπει να τονιστεί ότι η παραγωγή των στεροειδικών ορμονών μπορεί να είναι εκτός της επινεφριδιακής προέλευσης, από τις ωοθήκες ή τους όρχεις.

Ειδικότερα, οι παραγόμενες ορμόνες του φλοιού των επινεφριδίων, μπορούν να χωριστούν σε τρείς ομάδες:

1. την ομάδα (ο επικρατέστερος δόκιμος όρος είναι: οδός) της αλδοστερόνης,

2. την οδό της κορτιζόλης και

3. την οδό της τεστοστερόνης (ή ανδρογόνων).

Η κάθε ομάδα (οδός), ξεκινά την σύνθεσή της από την χοληστερόλη και αλυσιδωτά παράγει διαφορετικές στεροειδείς ορμόνες, μέχρι την στιγμή που η κάθε οδός θα καταλήξει σε μία από τις προαναφερόμενες τελικές ορμόνες: αλδοστερόνη - κορτιζόλη - τεστοστερόνη.

Οι ορμόνες της οδού (ομάδας) της αλδοστερόνης ονομάζονται αλατοκορτικοειδή ( λόγω του αποτελέσματος-εκτός των άλλων- της κατακράτησης άλατος στον οργανισμό, mineralocorticoids), οι ορμόνες της ομάδας της κορτιζόλης, γλυκοκορτικοειδή (λόγω του αποτελέσματος -εκτός των άλλων- της αύξησης του σακχάρου στον οργανισμό, glucocorticoides), και οι ορμόνες τη ομάδας της τεστοστερόνης, ανδρογόνα (androgens).

Οι χημικές ιδιότητες των παραγόμενων στεροειδικών ορμονών κάθε ομάδος άλλες είναι παραπλήσιες μεταξύ τους και άλλες τελείως διαφορετικές.